Hướng dẫn phòng bệnh cúm cho gia cầm

​

Tin tức về cúm gia cầm đang xuất hiện trở lại trên toàn cầu. Các trường hợp H7N3 được xác nhận tại Hoa Kỳ; H5N8 đã được báo cáo ở Ba Lan, Hungary, Bulgaria, Cộng hòa Séc, Ukraine và Đức trong khi H5N6 và H5N1 đã được phát hiện tại Việt Nam và Philippines. Các quốc gia này tiêu hủy hàng ngàn con gia cầm trong năm nay để ngăn chặn virus cúm gia cầm lây lan. Trong bài viết này, các anh chị sẽ tìm hiểu thêm về các dấu hiệu và triệu chứng của cúm gia cầm, cách phòng ngừa cúm gia cầm và phương pháp điều trị cúm gia cầm.

Các dấu hiệu và triệu chứng của cúm gia cầm ở gia cầm

Cúm gia cầm là một căn bệnh gây ra bởi virus cúm loại A, có thể lây nhiễm cho cả gia cầm hoang dã và gia cầm nuôi.

Có hai loại virus cúm lâm sàng ở gia cầm: nguy cơ gây bệnh cao (HP) và nguy cơ gây bệnh thấp (LP). Các chủng cúm gia cầm của HP có thể lây lan nhanh chóng giữa các đàn gia cầm và có thể gây ra suy đa tạng và tỷ lệ tử vong cao, đột ngột. Các chủng LP của cúm gia cầm hình thành như nhiễm trùng không triệu chứng, bệnh hô hấp hoặc giảm sản xuất trứng.

Các biểu hiện của triệu chứng cho thấy sự xuất hiện của bệnh cúm trên gia cầm là:

• Chết đột ngột mà không có bất kỳ dấu hiệu nào
• Yếm thịt (phần ức gà), mào, chân chuyển sang màu tím
• Đầu, mí mắt, mào, yếm thịt, hông bị sưng
• Vỏ trứng mềm hoặc biến dạng
• Giảm sản lượng đẻ trứng
• Thiếu năng lượng, giảm ăn và không linh hoạt
• Bị tiêu chảy
• Chảy nước mũi
• Ho hoặc hắt xì
• Xù lông

Cách phòng bệnh cúm cho gia cầm

Virus cúm gia cầm lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bị nhiễm bệnh hoặc qua thức ăn, nước, thiết bị và quần áo có mầm bệnh. Do đó, đảm bảo an toàn sinh học là phương thức phòng ngừa đầu tiên và quan trọng nhất ở cấp độ trang trại.

Để ngăn chặn sự xuất hiện của virus trong đàn, các nhà sản xuất gia cầm nên:

1. Giảm thiểu các yếu tố thu hút động vật hoang dã:

• Loại bỏ nước đọng: Thiết kế và xử lý mặt đất để tránh tạo vũng nước; tránh đi bộ hoặc di chuyển thiết bị gần nước đọng được sử dụng bởi động vật hoang dã.
• Giảm nguồn thực phẩm: Không nuôi động vật hoang dã; để thức ăn trên máng sạch; dọn dẹp nhanh khu vực lưu trữ thức ăn; thường xuyên cắt cỏ và loại bỏ trái cây rụng.
• Che chất thải: Không chất đống rác đã sử dụng gần chuồng trại; đậy thùng rác đúng cách; che phủ xác động vật cẩn thận.

2. Ngăn chặn sự xâm nhập của động vật hoang dã: Lắp đặt lưới, tấm chắn bảo vệ, các chất hóa học chống côn trùng như gel xịt côn trùng hoặc hàng rào nhọn.

3. Thêm các biện pháp ngăn chặn động vật hoang dã: thường xuyên di chuyển và thay đổi vị trí các bù nhìn.

4. Tránh cho gia cầm tiếp xúc gần những nơi các loài chim hoang dã hay lui tới: Nhốt gia cầm trong chuồng ở những thời điểm có nguy cơ cao. Nếu chúng không thể vào trong chuồng, hãy chắc chắn rằng chim hoang dã không thể tiếp cận nguồn thức ăn và nguồn nước của chúng.

5. Trông gia cầm: Bảo vệ những con gia cầm nuôi có khả năng tiếp xúc với những con chim hoang dã, chẳng hạn như đàn nhỏ khi chạy ngoài trời.

6. Kiểm soát sự tiếp xúc của người và các thiết bị đến chuồng gia cầm: Nếu xuất hiện chim hoang bị nhiễm bệnh trong khu vực, hãy giảm sự di chuyển của người, phương tiện hoặc thiết bị đến và đi từ những khu vực nuôi gia cầm. Thay quần áo của bạn trước và sau khi tiếp xúc với đàn gia cầm nuôi và đảm bảo các vị khách đến thăm cũng làm như vậy.

Virus cúm gia cầm lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bị nhiễm bệnh hoặc qua thức ăn, nước, thiết bị và quần áo có mầm bệnh.

7. Duy trì vệ sinh các vật dụng, chuồng trại, thiết bị, phương tiện và giày dép: Khử trùng thường xuyên. Đối với trang trại chăn nuôi gia cầm tư nhân, cần làm sạch và khử trùng chuồng trại vào cuối chu kỳ sản xuất. Rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với gia cầm.

8. Tránh đưa gia cầm chưa rõ tình trạng bệnh vào đàn. Chỉ thu nhận gia cầm từ các nguồn có thể xác minh rằng chúng không bị bệnh. Sau đó kiểm dịch/cách ly gia cầm mới trong vòng hai tuần tại các khu riêng biệt, để đảm bảo rằng chúng khỏe mạnh.

9. Báo cáo khi gia cầm bị bệnh hoặc chết: Liên hệ với bác sĩ thú y nếu bạn có bất kỳ mối lo ngại nào. Hành động nhanh sẽ giúp bảo vệ các đàn khác trong khu vực nếu có dịch bệnh.

10. Xử lý phân chuồng và gia cầm chết một cách phù hợp.

11. Duy trì giám sát: Tối thiểu cần tuân thủ theo các quy định của địa phương liên quan đến giám sát và kiểm định đàn giống.

Phương pháp điều trị cúm gia cầm ở gia cầm

Tốt nhất là có một hệ thống giám sát tại chỗ và các biện pháp an toàn sinh học để phòng ngừa.

Trong trường hợp phát hiện bệnh, chính sách loại bỏ thường được sử dụng để kìm hãm và đẩy lùi dịch bệnh. Khi xây dựng chính sách tiêu hủy, Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) khuyến nghị:

• Tiêu hủy một cách đúng đắn và an toàn tất cả các động vật bị nhiễm bệnh và phơi nhiễm.
• Xử lý phù hợp xác của gia cầm và tất cả những thứ liên quan.
• Giám sát và truy vết gia cầm bị nhiễm bệnh hoặc bị phơi nhiễm.
• Cách ly và kiểm soát chặt chẽ đối với sự di chuyển của gia cầm và bất kỳ phương tiện nào có nguy cơ.
• Khử trùng triệt để các cơ sở bị nhiễm bệnh
• Cần chờ tối thiểu 21 ngày trước khi tái đàn.

Tiêm phòng có thể là một công cụ hiệu quả để hỗ trợ các chương trình tiêu diệt virus nếu được sử dụng cùng với các phương pháp kiểm soát khác. Sử dụng vắc-xin khẩn cấp để giảm tốc độ truyền bệnh có thể là giải pháp thay thế cho việc tiêu hủy sớm, giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh của đàn gia cầm khỏe mạnh khác.

Bạn có biết?

• Bạn nên xử lý thịt gia cầm sống thật vệ sinh và nấu chín tất cả các sản phẩm gia cầm cũng như từ gia cầm (kể cả trứng) trước khi ăn.
• Mặc dù virus cúm A thường không lây nhiễm cho người, nhưng các trường hợp nhiễm siêu vi ở người đã được báo cáo sau khi người bệnh tiếp xúc với chim hoặc bề mặt bị nhiễm virus cúm gia cầm mà không dùng phương tiện bảo hộ nào (CDC, 2017).
• H5N1 là virus cúm gia cầm có khả năng lây nhiễm cao. Nó có thể gây chết người và gia cầm. Trường hợp người nhiễm tử vong đầu tiên xảy ra vào năm 1997. Kể từ tháng 11 năm 2003, H5N1 đã giết chết hơn 50% số người bị nhiễm bệnh (WHO, 2020).
• H1N1 là bệnh cúm heo. Mặc dù cũng gây chết người, bệnh này hoàn toàn khác với H5N1, một loại cúm gia cầm.
• Cúm gia cầm H7N9 được Công cụ Đánh giá Rủi ro Dịch cúm đánh giá là có nguy cơ gây đại dịch lớn nhất, cũng như có nguy cơ gây ra rủi ro đáng kể nhất ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng nếu nó lây truyền từ người sang người.
• Con người thường bị nhiễm bệnh khi tiếp xúc gần với gia cầm bị nhiễm bệnh. Gia cầm bị nhiễm virus cúm trong phân của chúng. Do đó, cúm giá cầm có thể lây truyền khi tiếp xúc với phân gia cầm.

Trích dẫn

Tổ chức Y tế Thế giới (2020), Số trường hợp mắc bệnh ở người được xác nhận mắc cúm gia cầm A (H5N1) đã được báo cáo cho WHO, 2003-2020, bảng ngày 28 tháng 2 năm 2020

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (2017), Nhiễm virus cúm gia cầm ở người

​